Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει να λένε για κάποιον «Άφησέ τον αυτόν, ζει στον κόσμο του» και συνήθως η φράση ειπώνεται με τόνο απαξιωτικό. Κι αυτό συμβαίνει επειδή δεν έχουμε συνειδητοποιήσει πως ο καθένας από μας ζει σ’ ένα κόσμο δικό του. Ο κόσμος και η πραγματικότητα για τον καθένα είναι διαφορετικά επειδή καθορίζονται από την προσωπική αντίληψη και οπτική του.
Η αντίληψή μας καθορίζει τις εμπειρίες μας και όχι οι εξωτερικές συνθήκες. Η αντίληψη μοιάζει με το να φοράμε γυαλιά με χρωματιστούς φακούς. Αντιλαμβανόμαστε όλα όσα υπάρχουν μέσα από τους χρωματιστούς φακούς μας και πιστεύουμε πως όλοι μεταφράζουν τα ερεθίσματα που λαμβάνουν και τα γεγονότα που βιώνουν με τον ίδιο τρόπο με μας, πράγμα που απέχει πολύ από την αλήθεια.
Το ευχάριστο είναι πως εφόσον η οπτική μας καθορίζει τις εμπειρίες μας στη ζωή, μπορούμε να βελτιώσουμε τη ζωή μας αλλάζοντας την οπτική μας.
Πολλές από τις αντιλήψεις μας είναι ενδυναμωτικές και μας στηρίζουν με θετικό τρόπο. Οι περισσότερες, όμως, είναι αποδυναμωτικές και μας κρατούν «κολλημένους» σε αναποτελεσματικά μοτίβα συμπεριφορών. Πολλές από αυτές είναι τόσο κοινές και συνηθισμένες στους ανθρώπους που οι McKay, Davis και Fanning τις ανέλυσαν και τις κατέταξαν σε 15 κύριες κατηγορίες.
Ίσως αναγνωρίσετε κάποιες από αυτές τις αποδυναμωτικές αντιλήψεις που μας κρατούν κολλημένους.
¤ Φιλτράρισμα
Εστιάζουμε στα αρνητικά σημεία μιας κατάστασης και αγνοούμε όλα τα θετικά.
¤ Διπολική σκέψη
Βλέπουμε τα πράγματα σαν άσπρα ή μαύρα, σαν σωστά ή λάθος, σαν καλά ή κακά. Δεν υπάρχουν ενδιάμεσα στάδια.
¤ Γενίκευση
Χρησιμοποιούμε το συμπέρασμα που βγάλαμε από μία συγκεκριμένη εμπειρία σε όλες όσες μοιάζουν μ’ αυτήν.
¤ Διάβασμα σκέψης
Υποθέτουμε πως ξέρουμε τι αισθάνονται και τι σκέφτονται οι άλλοι.
¤ Καταστροφολογία
Υποθέτουμε πως θα συμβεί το χειρότερο. Σκεφτόμαστε «Κι αν ….»
¤ Προσωποποίηση
Νομίζουμε πως ό,τι λένε και κάνουν οι άλλοι έχει να κάνει με μας.
¤ Η πλάνη του ελέγχου
Νομίζουμε πως είμαστε υπεύθυνοι για όλα και όλους γύρω μας ή πως είμαστε θύματα της μοίρας και δεν μπορούμε να ελέγξουμε τίποτα.
¤ Η πλάνη της δικαιοσύνης
Πικραινόμαστε γιατί πιστεύουμε πως όλα στη ζωή θα έπρεπε να είναι δίκαια.
¤ Υπαιτιότητα
Ρίχνουμε το φταίξιμο για τις δυσκολίες, τα προβλήματα και τον πόνο μας στους άλλους.
¤ Τα πρέπει
Έχουμε νόμους και κανόνες για το πώς «θα έπρεπε» να λειτουργεί ο κόσμος και θυμώνουμε όταν οι άλλοι δεν τους ακολουθούν.
¤ Συναισθηματική συλλογιστική
Πιστεύουμε πως αυτό που νιώθουμε είναι η αλήθεια. Αν νιώθω ενοχή σημαίνει πως έχω κάνει κάτι κακό.
¤ Η πλάνη της αλλαγής
Πιστεύουμε πως δεν μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι αν δεν αλλάξουμε τους ανθρώπους γύρω μας, ώστε να συμπεριφέρονται με τον τρόπο που εμείς θέλουμε.
¤ Καθολικοί χαρακτηρισμοί
Γενικεύουμε 1 ή 2 χαρακτηριστικά σε καθολικές αρνητικές κρίσεις. Για παράδειγμα, ένας γιατρός ήταν αγενής ή μας αγνόησε, οπότε όλοι οι γιατροί είναι υπερόπτες και αλαζόνες.
¤ Ορθότητα, το να έχω δίκιο
Κάνουμε οτιδήποτε χρειαστεί για να αποδείξουμε πως έχουμε δίκιο επειδή το να έχουμε άδικο είναι αδιανόητο.
¤ Η πλάνη της θεϊκής ανταμοιβής
Αισθανόμαστε πικραμένοι όταν δεν ανταμειβόμαστε, όπως πιστεύουμε πως δικαιούμαστε, έχοντας δουλέψει σκληρά.
Όταν νιώθουμε πως δεν μπορούμε να βρούμε λύση στα προβλήματά μας ή πως δεν έχουμε επιλογές, καλό θα είναι να εξερευνήσουμε τις αντιλήψεις που έχουμε για συγκεκριμένα ζητήματα. Ίσως συνειδητοποιήσουμε ότι αυτές είναι που μας κρατούν ακινητοποιημένους και αποφασίσουμε να τις επαναπλαισιώσουμε. Κάθε κατάσταση φαίνεται διαφορετική όταν την κοιτάζουμε με διαφορετικό βλέμμα.
Άρθρο: Βιολέττα Ψωφάκη - συγγραφέας
Το διαβάσαμε εδώ