Είναι γεγονός πως η οικονομική κρίση πρωταγωνιστεί τον τελευταίο καιρό σε κάθε πτυχή της ζωής μας. Μια κρίση που, όχι μόνο επηρεάζει τον τρόπο ζωής, τις δραστηριότητές μας, την καθημερινή μας επιβίωση, αλλά δυστυχώς και μια κρίση που φαίνεται να έχει επιπτώσεις στην κοινωνική και προσωπική μας ζωή. Οι οικονομικές δυσκολίες που βιώνουν οι περισσότεροι συνάνθρωποί μας φαίνεται πως επιδρούν και στις ενδοοικογενειακές σχέσεις, αφού η οικογένεια, σαν σύστημα, δεν θα μπορούσε να είναι αποκομμένη από την εξωτερική πραγματικότητα.
Δυστυχώς, δεν είναι λίγα τα ζευγάρια που έρχονται σε έντονη σύγκρουση εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν.
Οι λογαριασμοί που συσσωρεύονται, η αδυναμία ψυχαγωγίας ή τέλεσης δραστηριοτήτων που στο παρελθόν ήταν δεδομένες ή έστω πιο εύκολα προσβάσιμες, καθώς και η ανεργία είναι κάποια από τα ζητήματα που αγχώνουν κάθε άνθρωπο.
Το άγχος, όπως ξέρουμε, φέρνει ένταση και νευρικότητα και πολύ συχνά οδηγεί σε συγκρούσεις. Αυτή η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο έντονη όταν το ζευγάρι έχει παιδιά, των οποίων τις ανάγκες δυσκολεύεται να καλύψει. Όλες οι οικονομικές δυσκολίες προκαλούν καθημερινές δυσκολίες, ενώ ταυτόχρονα ανατρέπουν και τις καθεστηκυίες ισορροπίες μιας οικογένειας.
Τα κοινωνικά στερεότυπα θέλουν τον άντρα να έχει το μεγαλύτερο βάρος της ευθύνης για την «επιβίωση» της οικογένειας. Δυστυχώς, σήμερα είναι πολλοί οι πατέρες που έχουν χάσει τη δουλειά τους κι έτσι στο άγχος της καθημερινής διαβίωσης έρχεται να προστεθεί και η χαμηλή αυτοεκτίμηση που απορρέει από την αδυναμία τους να εκπληρώσουν το κοινωνικό πρότυπο του άντρα «προστάτη» της οικογένειας. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν γυναίκες οι οποίες προοδεύουν στην εργασία τους, με αποτέλεσμα να συντηρούν την οικογένειά τους, γεγονός που αλλάζει τις γνωστές κλασικές ισορροπίες, ειδικά όταν ο πατέρας περνά δύσκολη περίοδο στην εργασία του ή έχει μείνει άνεργος. Όλα αυτά τα δεδομένα προκαλούν αναταραχές μέσα στους κόλπους της οικογένειας και οι συγκρούσεις μπορούν να οδηγήσουν κάποιες φορές ακόμα και στην οδυνηρή απόφαση ενός διαζυγίου.
Η οικονομική κρίση αποτελεί, όμως, την πραγματική αιτία που μπορεί να προκαλέσει ένα διαζύγιο; Η απάντηση είναι λίγο πιο πολύπλοκη από όσο φαίνεται, μιας και ο οικονομικός τομέας αποτελεί μια σημαντική παράμετρο στις σχέσεις ενός ζευγαριού. Δυστυχώς, η πλειοψηφία των ζευγαριών που οδηγείται σε μια τέτοια οδυνηρή απόφαση έχει βαθύτερα κα ουσιαστικότερα προβλήματα επικοινωνίας, τα οποία απλώς έρχονται στην επιφάνεια εξαιτίας των οικονομικών δυσκολιών. Τα χρήματα πολλές φορές έχουν, πέρα από τον πραγματικό και πρακτικό, ένα συμβολικό χαρακτήρα στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και υποδεικνύουν συχνά πώς λειτουργούν οι ανταλλαγές των συναισθημάτων ή πώς έχουν μοιραστεί οι ρόλοι μέσα στην οικογένεια.
Για παράδειγμα, μια οικογένεια όπου η μητέρα έχει τον απόλυτο και αποκλειστικό έλεγχο των οικονομικών ζητημάτων και ο πατέρας είναι απών και ανενεργός από τα οικονομικά ζητήματα της οικογένειας, είναι ένα οικογενειακό πρότυπο όπου οι ρόλοι δεν είναι αρμονικά μοιρασμένοι.
Έτσι τα οικονομικά προβλήματα μπορεί να φέρουν στην επιφάνεια δυσλειτουργίες μέσα στο ενδοοικογενειακό σύστημα και να φέρουν το ζευγάρι αντιμέτωπο με θέματα αλληλεπίδρασης που παλαιότερα ίσως να αγνοούσαν ή να μην ήθελαν να παραδεχτούν.
Ενώ δηλαδή φαίνεται ότι το ζευγάρι χωρίζει για λόγους οικονομικών δυσκολιών, οι αιτίες μπορούν να εντοπιστούν σε ένα βαθύτερο και ουσιαστικότερο επίπεδο ενδοοικογενειακής λειτουργίας και επικοινωνίας.
Τι θα μπορούσε, λοιπόν, να κάνει ένα ζευγάρι προκειμένου να αποτρέψει τις συγκρούσεις εξαιτίας των οικονομικών δυσκολιών που αντιμετωπίζει;
Δίχως αμφιβολία τα οικονομικά προβλήματα αποτελούν ένα σημαντικό παράγοντα στην καθημερινή διαβίωση ενός ζευγαριού. Επομένως, δεν έχει νόημα να πούμε πως δεν θα έπρεπε να επηρεάζουν τις σχέσεις μας. Το ζητούμενο είναι να βρούμε ένα τρόπο να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες που προκύπτουν με ψυχραιμία και αλληλοκατανόηση. Είναι πολύ σημαντικό ένα ζευγάρι να επικοινωνεί σωστά, να συζητά όσα ζητήματα προκύπτουν, να προσπαθεί να βρει διεξόδους ενωμένο και να κατανοεί ο ένας τον άλλον, όσον αφορά τις δυσκολίες, αλλά και τα αρνητικά συναισθήματα που προκύπτουν από τη μείωση ενός μισθού ή των απώλεια μιας εργασίας. Η κοινή ζωή είναι ένας δρόμος που δεν αποτελείται μόνο από ευθείες, είναι ένας δρόμος με λακκούβες και απότομες στροφές και είναι πολύ σπουδαίο δύο άνθρωποι που μοιράζονται τη ζωή τους να στηρίζουν ο ένας τον άλλον, να ακούν με προσοχή τους προβληματισμούς του δικού τους ανθρώπου και να αντέχουν το θυμό και το άγχος που δυστυχώς χαρακτηρίζουν την εποχή μας.
Μέσα στη δίνη των καιρών που διανύουμε πρέπει να θυμόμαστε πως οι ανθρώπινες σχέσεις είναι το σημαντικότερο εφόδιο που έχουμε για να ανταπεξέλθουμε και να σχεδιάσουμε ένα καλύτερο μέλλον. Γι’ αυτό, για κανένα λόγο, δεν πρέπει να τις αφήνουμε να γίνονται έρμαιο των προβλημάτων και των οικονομικών αδιεξόδων μας, αλλά αντιθέτως πρέπει για καλό μας να τις προστατεύουμε και να τις διαφυλάττουμε με κάθε δυνατό τρόπο.
Άρθρο: Ιουλία Κατσαΐτη, ψυχολόγος
Το διαβάσαμε εδώ