“Όταν θέλω κάτι, ξέρω τον τρόπο για να το αποκτήσω, έχω βρει το τέλειο κόλπο” μου λέει η Νικολέτα 9 χρονών, “Στην αρχή το λέω στη μαμά μου που είναι πιο δύσκολη. Άμα μου πει όχι, τότε τρέχω στον μπαμπά μου που μπορώ να τον πείσω στο δευτερόλεπτο, και κατευθείαν παίρνω αυτό που θέλω. Μετά βέβαια μπορεί να καυγαδίσουν μεταξύ τους γιατί λέει η μαμά πως δεν έχουν κοινή γραμμή, αλλά γρήγορα ξεχνιέται ο καυγάς και όλα μια χαρά”.
Αρκετές φορές, οι γονείς έχουν διαφορετικές ιδέες και αντιλήψεις για την ανατροφή και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Οι διαφωνίες αυτές συχνά καταλήγουν σε καυγάδες για το ποιος έχει το το δίκιο και ποιος το άδικο. Τότε τα παιδιά είναι πολύ πιθανόν να αρχίσουν να χρησιμοποιούν τους γονείς τους στρέφοντας τον έναν εναντίον του άλλου για να πετύχουν αυτό που θέλουν. Άλλες φορές οι γονείς προσπαθούν να πάρουν το παιδί με το μέρος τους για να παρουσιάσουν τον εαυτό τους ως καλύτερο σε σχέση με τον σύντροφό τους – πράγμα που μπορεί να φέρει τα παιδιά σε εξαιρετικά άβολη θέση.
Οι γονείς όμως παραβλέπουν κάτι πολύ σημαντικό. Οι διαφορετικές αντιλήψεις για την ανατροφή των παιδιών είναι απόλυτα φυσιολογικές και τα παιδιά το ξέρουν αυτό πολύ καλά.
Τα παιδιά μεγαλώνοντας μαθαίνουν να έρχονται αντιμέτωπα με διαφορετικές ιδέες και αντιλήψεις ανθρώπων – μια απαραίτητη διαδικασία για την εξέλιξη και την ανάπτυξή τους. Για παράδειγμα, μαθαίνουν ότι ακόμα και αν έχουν διαφορετικές ιδέες με τους φίλους τους, η φιλία τους δε θα χαλάσει. Επίσης γνωρίζουν ότι κάποια πράγματα που επιτρέπονται στο σπίτι, δεν επιτρέπονται στο σχολείο και αντιλαμβάνονται με μεγάλη ευκολία ότι άλλη είναι η σχέση που δημιουργούν με τους δασκάλους, τους συγγενείς και τους φίλους.
Όπως είπε και ο ψυχολόγος Rogge, το πρόβλημα ουσιαστικά δεν είναι η διαφωνία των γονιών.
Το πρόβλημα είναι όταν τα παιδιά βλέπουν ότι οι γονείς δεν μπορούν να χειριστούν τις διαφωνίες τους.
Τότε τα παιδιά αποπροσανατολίζονται και δεν ξέρουν σε ποιον να βασιστούν. Τα παιδιά μπορούν να αντέξουν και να κατανοήσουν τις διαφορετικές απόψεις των γονιών τους όταν έχουν και οι δύο ξεκάθαρες θέσεις και όταν προσπαθούν να βρουν συμβιβαστικές λύσεις. Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Σύμφωνα με τον παιδοψυχολόγο Mesinger, οι γονείς μπορούν να ακολουθήσουν τις παρακάτω συμβουλές για να λύσουν αποτελεσματικά και δημιουργικά τις διαφωνίες τους.
Δημιουργήστε το σχέδιο ανατροφής.
Συζητήστε μεταξύ σας τι έκαναν οι δικοί σας γονείς σωστά και τι λάθος. Τι μεθόδους πειθαρχίας χρησιμοποιούσαν και τι αξίες σας έδωσαν.
Σκεφτείτε τι θέλετε να υιοθετήσετε στη δική σας οικογένεια και τι όχι.
Συζητήστε ακόμα και μικρά πράγματα της καθημερινότητας όπως το φαγητό, τις αγγαρείες και τις δραστηριότητες.
Συμφωνείστε ποιες συμπεριφορές του παιδιού είναι αποδεκτές και ποιες όχι, καθώς και ποιες θα είναι οι αντιδράσεις σας σε ανάλογες καταστάσεις.
Βάλτε προτεραιότητες με βάση τι θεωρείτε πιο σημαντικό. Για παράδειγμα, στην 1η κατηγορία μπορείτε να βάλετε τα θέματα εξαιρετικής σημασίας που δεν θα ανέχεστε με τίποτα όπως τη σωματική βία και τις άσχημες λέξεις. Στη 2η κατηγορία, μπορείτε να βάλετε πράγματα που δεν θα έχουν τεράστιες συνέπειες όπως οι αγγαρείες ή την ώρα του ύπνου. Στην 3η κατηγορία τα λιγότερο σημαντικά και ούτω καθεξής. Αν διαφωνείτε στο τι πρέπει να μπει στην κάθε κατηγορία βρείτε μια συμβιβαστική λύση που θα καλύπτει και τους δύο.
Διαχειριστείτε τις διαφωνίες. Η πραγματικότητα είναι ότι οι διαφωνίες δεν μπορούν να λείψουν από τη διαδικασία της ανατροφής των παιδιών. Το κλειδί όμως είναι ο τρόπος που διαφωνείτε.
Αυτό που μπορούν να διδάξουν οι γονείς στα παιδιά είναι ότι ακόμα και αν υπάρχουν διαφωνίες συζητάμε και σεβόμαστε τον άλλον.
Για παράδειγμα, ο μπαμπάς μπορεί να επιτρέψει στο παιδί να δει τηλεόραση λίγο παραπάνω και η μαμά να διαφωνεί. Αντί να πει “Παραπάνω τηλεόραση; Είσαι τρελός; Και τι ώρα θα πάει για ύπνο;”, θα μπορούσε να πει “Ακούγεται καλή ιδέα η τηλεόραση, αλλά τώρα είναι ώρα για ύπνο. Πώς θα σου φαινόταν η ιδέα να δεις λίγο παραπάνω τηλεόραση αύριο το απόγευμα που έχει και τις αγαπημένες σου εκπομπές;”. Με αυτό τον τρόπο η μαμά δείχνει σεβασμό στην ιδέα του μπαμπά χωρίς να την ακυρώνει μπροστά στο παιδί.
Οι γονείς δεν χρειάζεται να βιάζονται για να δώσουν απαντήσεις στα παιδιά τους όταν ζητάνε κάτι ή όταν ξεπερνούν τα όρια. Το καλύτερο είναι να κρατήσουν για λίγο απόσταση από την κατάσταση για να σκεφτούν ποια είναι η καλύτερη αντίδραση που θα σέβεται και τις δύο πλευρές. Έτσι το παιδί θα νιώθει περισσότερη ασφάλεια και δεν θα βλέπει το σπίτι σαν ένα χάρτινο πύργο έτοιμο να καταρρεύσει στην πρώτη δυσκολία.
Ενιαίο μέτωπο. Για κάθε απόφαση που έχουν πάρει οι γονείς, πρέπει να τη μεταφέρουν στο παιδί ως κοινή απόφαση. Ξεκινήστε λέγοντας “Η μαμά σου και εγώ συζητήσαμε και συμφωνήσαμε ότι…”. Για το παιδί, αυτά είναι τα καλύτερα λόγια που μπορεί να ακούσει.
Αν σας δυσκολέψει μια συμπεριφορά ή απαίτηση του παιδιού, μην πιέζετε τον εαυτό σας να δώσει μία απάντηση. Πείτε στο παιδί ότι θέλετε λίγο χρόνο για να το συζητήσετε μεταξύ σας. Έτσι δείχνετε στο παιδί ότι λειτουργείτε ενωμένα και με σταθερότητα. Αν δεν έχετε κάποια ιδιαίτερη άποψη πάνω σε ένα θέμα, μπορείτε να πείτε στο παιδί ότι από την πλευρά σας είναι εντάξει, αλλά θα πρέπει να το συζητήσει και με τη μαμά (ή τον μπαμπά). Έτσι το παιδί αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει εμπιστοσύνη μεταξύ σας για το ποια είναι η σωστή απόφαση.
Οι διαφωνίες μπορεί να συμβαίνουν και μπροστά στο παιδί αρκεί η συζήτηση να γίνεται σε ήπιους τόνους και σε θετικό κλίμα. Όταν γίνεται αυτό, το παιδί διδάσκεται τον τρόπο που μπορεί να επιλύει τις διαφωνίες του με άλλους ανθρώπους με υγιή τρόπο. Αν όμως δείτε ότι η διαφωνία παίρνει άσχημη εξέλιξη, διακόψτε τη συζήτηση και συνεχίστε την χωρίς την παρουσία του παιδιού.
Όταν οι γονείς μπορούν και διαφωνούν με έναν υγιή, συντροφικό και δημιουργικό τρόπο, δείχνοντας σεβασμό ο ένας στον άλλον, παρέχουν στο παιδί το αίσθημα της ασφάλειας, της σταθερότητας και του σωστού προσανατολισμού.
Οι διαφωνίες είναι αναπόφευκτες ανάμεσα σε όλες τις σχέσεις. Όταν το αποδεχτούμε αυτό, η διαφωνία θα σταματήσει να λειτουργεί ως μέσο σύγκρουσης, αντίθετα μπορεί να λειτουργήσει ως ευκαιρία για να βελτιώσουμε τη σχέση μας με τους άλλους!
Το διαβάσαμε εδώ