Στα χρόνια της εφηβείας ο έφηβος έχει πολλά να αντιμετωπίσει, όπως είναι η λίμπιντο… ο ερωτικός πόθος… η σεξουαλική του ταυτότητα… η μοναξιά και η μοναδικότητά του… η απελπισία και η απόγνωση… το επαγγελματικό του μέλλον… Τότε πολλές ανησυχίες και πολλές αγωνίες τον προβληματίζουν: Σε ποιον να τα πει όλα αυτά που αισθάνεται και σκέφτεται, με ποιον να τα μοιραστεί και με ποιον να τα ζήσει;
Τις περισσότερες φορές νιώθει ότι οι γονείς του δεν τον καταλαβαίνουν, καθώς είναι απορροφημένοι στα δικά τους προβλήματα. Ας μην ξεχνάμε ότι όταν τα παιδιά διανύουν την περίοδο της εφηβείας, οι γονείς διανύουν την κρίση της μέσης ηλικίας.
Μέση ηλικία με εφήβους: Επειδή η εφηβεία θεωρείται γενικά ως μια «δύσκολη» περίοδος στην ζωή του παιδιού, είναι συχνά και για το ζευγάρι δύσκολη και πολλές φορές η σχέση τους δοκιμάζεται σοβαρά. Οι βιολογικές και ψυχολογικές αλλαγές που συντελούνται στους νέους έφηβους προκαλούν συχνά αλλαγές και στην συμπεριφορά τους και οι γονείς, αδυνατώντας να τις χειριστούν, δημιουργούν και μεταξύ τους εντάσεις που μπορεί να τους απομακρύνουν.
Η καθημερινότητα οπωσδήποτε δεν χαρακτηρίζεται από ρουτίνα. Η πρόκληση για το ζευγάρι στη φάση αυτή είναι να διατηρήσει μια ισορροπία ανάμεσα στις απαιτήσεις και τις υποχρεώσεις των εφήβων παιδιών τους και των δικών τους προσδοκιών. Σε αυτή τη φάση πολλοί γονείς μπορεί να χρειασθεί να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο και στους γονείς τους που γερνούν, ιδιαίτερα όταν εκείνοι έχουν προβλήματα υγείας. Επιπρόσθετα, τα αδέρφια τους μπορεί να είναι και αυτά μπερδεμένα, το καθένα βυθισμένο στους δικούς του προβληματισμούς.
Στην περίοδο της εφηβείας ο έφηβος αναζητά έναν καθρέφτη που θα τον βοηθήσει να ξεμπερδέψει τις ανησυχίες του και θα του στείλει πίσω την εικόνα μιας ταυτότητας που δεν μπορεί ο ίδιος να προσδιορίσει. Σε αυτή τη φάση η αναζήτηση ενός alter ego –είτε είναι φίλος, ακροατής ή παρτενέρ στις πνευματικές, συναισθηματικές και σεξουαλικές του επιθυμίες- φαίνεται ότι είναι για το νέο άτομο στα χρόνια της εφηβείας και μια βαθύτερη αναζήτηση του εαυτού του.
Στα μάτια αυτού του «άλλου» θα αναζητήσει τον εαυτό του και θα αναζητήσει τη δική του αντανάκλαση. Γι’ αυτό και οι σχέσεις φιλίας που δημιουργούν οι νέοι σε αυτή την ηλικία έχουν το χαρακτήρα μιας προβλητικής ταύτισης (αν αγγίξεις το φίλο μου, είναι σαν να αγγίζεις εμένα), και οι πρώτες ερωτικές σχέσεις που θα αναπτύξουν είναι τόσο παθιασμένες, καθώς επιβεβαιώνουν, πρώτα απ’ όλα, τη δική τους ύπαρξη.
«Τα καταλαβαίνουμε όλα αυτά», συμφωνούν οι γονείς στις Σχολές Γονέων. Κι όμως δεν ξέρουμε πάλι πώς να αντιδράσουμε».
Ένα πρώτο μέτρο για τους γονείς που ευελπιστούν να κατανοήσουν τους εφήβους είναι να καταλάβουν -και να παραδεχθούν- ότι η πορεία της βιολογικής, ψυχικής, συναισθηματικής και κοινωνικής ωρίμανσης που υφίσταται το νέο άτομο στα χρόνια της εφηβείας μπορεί πραγματικά να είναι δύσκολη και επώδυνη.
Οι έφηβοι δεν είναι πια παιδιά, όπως τα ήθελαν ως τώρα οι γονείς τους, υπάκουα και πειθαρχημένα. Ούτε είναι τα παιδιά που προγραμμάτιζαν οι γονείς τους να είναι, δηλαδή να πραγματοποιούν ικανοποιητικά τις δικές τους επιθυμίες, ίσως και τα δικά τους όνειρα. Και, ακόμα, οι ανάγκες τους για γονεϊκή φροντίδα και καθοδήγηση δεν είναι πια ίδιες με αυτές των προηγούμενων χρόνων.
Από τους γονείς μπορούν να δεχθούν συμβουλές, όχι όμως διαταγές και βιώνουν την απαγόρευση σαν μια καταπάτηση της προσωπικότητας τους. Δέχονται με δυσκολία τις γνώμες που επιβάλλονται από την εξουσία, όποια κι αν είναι αυτή και ενώ αμφισβητούν με την ίδια ισχύ γονείς και κοινωνία, ζητούν για τον εαυτό τους αναγνώριση, εμπιστοσύνη και σεβασμό. Στην εφηβεία, η ισότιμη σχέση ανάμεσα σε γονείς και παιδιά φαίνεται να είναι η πιο αποτελεσματική.
Οι διάφορες κρίσεις στη ζωή του νέου ανθρώπου σηματοδοτούν τους γόνιμους αγώνες που κάνει για να μπορέσει να περάσει από σχέσεις εξάρτησης σε μια σχετική ανεξαρτησία και να διατηρήσει την ακεραιότητά του χωρίς να υποστεί σοβαρές αλλοιώσεις του εαυτού του. Το αναπτυξιακό επίτευγμα της εφηβείας, δηλαδή η απόκτηση μιας δομημένης ταυτότητας, προϋποθέτει τη μέθοδο της δοκιμής και του λάθους: Προϋποθέτει ψάξιμο, εμπειρίες (με επιτυχημένες και αποτυχημένες εκβάσεις), προόδους, παλινδρομήσεις, πισωγυρίσματα – και χρόνο. Πολύ χρόνο.
Ο Ζαν-Ζακ Ρουσσώ, είχε υποστηρίξει ότι η εφηβεία είναι η «δεύτερη γέννηση του ανθρώπου». Και η εφηβεία, πράγματι, μοιάζει με μια γέννα, γιατί, σαν κι αυτήν, προκαλεί μεγάλη αναστάτωση και πόνο, γιατί αναμειγνύει τα συναισθήματα, γιατί βασανίζει και συνάμα εμπλουτίζει. Κι ακόμα περισσότερο γιατί…, όταν περάσει, ο χρόνος επιτρέπει να ξεχαστούν οι ωδίνες και οι οδύνες – για να διατηρηθούν απλώς στη μνήμη κάποιες γλυκές αναμνήσεις.
Άρθρο: Μίνα Μπρούμου, συμβουλευτική ψυχολόγος
Το διαβάσαμε εδώ