Είναι μόλις τριών ετών. Και όμως πετά με δύναμη προς κάθε κατεύθυνση τα παιχνίδια που δεν του αρέσουν, μιλάει άσχημα και χτυπάει τους γονείς αλλά και τους παππούδες, ακόμη και στον παιδικό σταθμό προσπαθεί με κάθε τρόπο - συνήθως βίαιο - να βάλει τον εαυτό του στη θέση του αρχηγού. Αυτό το παιδί στα πέντε του χρόνια έχει πια το... πάνω χέρι στο σπίτι. Οι ειδικοί, ωστόσο, επισημαίνουν πως ήρθε η ώρα οι γονείς να πουν όχι στη «χούντα» ενός παιδιού-τύραννου.
Ολοι στην υπηρεσία των παιδιών. Αυτή είναι η σημερινή πραγματικότητα, αφού η σύγχρονη ελληνική κοινωνία αντιμετωπίζει τα παιδιά σαν «τα πιο σημαντικά δώρα στη ζωή των ανθρώπων» ενώ οι γονείς βιώνουν ένα έντονο άγχος να είναι οι καλοί γονείς και να προσφέρουν τα πάντα στα παιδιά τους. Και, σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτό το «τα πάντα» είναι η ρίζα του κακού. Υπάρχουν παιδιά που από τη στιγμή της γέννησής τους μαθαίνουν ότι οι γονείς τους θα τους δώσουν ό,τι ζητήσουν κι έτσι αυτά τα παιδιά γίνονται - όπως, άλλωστε, τα αποκαλούν οι ψυχολόγοι - «βασιλιάδες» και οι γονείς... υπήκοοί τους.
«Με την αφθονία των παροχών και την υπερπροστατευτικότητα οι γονείς περνάνε το μήνυμα στα παιδιά "θα έχετε ό,τι ζητήσετε", κι αυτό έχει συνέπειες και στην ενήλικη ζωή. Τα αυταρχικά παιδιά που έχουν τον έλεγχο στο σπίτι θα περιμένουν στην ενήλικη ζωή ότι οι γύρω τους θα συμπεριφερθούν όπως οι γονείς τους και θα εκτελούν τις διαταγές τους. Επειδή όμως οι άλλοι ενήλικοι θα αντιδράσουν και θα απορρίψουν την αυταρχική τους συμπεριφορά είναι πιθανόν να οδηγηθούν σε απομόνωση», λέει η οικογενειακή σύμβουλος Δήμητρα Θεοφίλη.
Το προφίλ
Για τον γάλλο κλινικό ψυχολόγο και συγγραφέα του βιβλίου «Από το παιδί-βασιλιά στο παιδί-τύραννο», Ντιντιέρ Πλε, το παιδί-τύραννο το αγαπούν οι γονείς του και του παρέχουν πολλά υλικά αγαθά. Εχει, όμως, ένα επιπρόσθετο χαρακτηριστικό: έχει την εξουσία στο σπίτι. «Αυτό είναι από ένα παιδί 3 ετών, το οποίο δεν υπακούει, τρώει και κοιμάται όποτε θέλει, μέχρι έναν έφηβο που δεν απευθύνεται και δεν συζητάει πια με τους γονείς του», σημειώνει σε συνέντευξή του ο ψυχολόγος στο γαλλικό περιοδικό «Le Νouvel Observateur».
Πρόκειται, ουσιαστικά, για παιδιά που είναι είτε «άρρωστα» από την υπερβολική φροντίδα της οικογένειας είτε μεγαλώνουν σε συνθήκες που προκαλούν στρες, άγχος και ανασφάλεια. «Είναι παιδιά που έχουν ανάγκη τη μεγαλύτερη ουσιαστική παρουσία των γονιών στην καθημερινότητά τους», προσθέτει η κυρία Θεοφίλη. Ετσι, τα παιδιά-τύραννοι είναι συνήθως παιδιά που δεν έχουν μάθει να υπακούουν σε όρια, απαιτούν συνέχεια δώρα. Μάλιστα, πολλές φορές χρησιμοποιούν βία για να επιβληθούν και απαιτούν συνέχεια η προσοχή όλων να είναι στραμμένη πάνω τους. Τα παιδιά των μονογονεϊκών οικογενειών, όπως και τα παιδιά των διαζευγμένων οικογενειών, είναι πιο επιρρεπή σε αυταρχικές συμπεριφορές.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, υπάρχουν γονείς που νιώθουν ένοχοι επειδή απουσιάζουν πολλές ώρες από το σπίτι, προσπαθώντας να μη χαλάνε χατίρι στα παιδιά τους, με αποτέλεσμα να δέχονται κάθε «τυραννική» συμπεριφορά.
«Εβαλα όρια»
Το μεγάλο της παιδί, ο Μιχάλης, είναι πέντε ετών. Από την αρχή η Βίκυ Σκορδαλού είχε αποφασίσει πως στο παιδί θα έβαζε όρια και παράλληλα όποιο θέμα προέκυπτε θα το συζητούσε μαζί του, λέγοντάς του την αλήθεια.
«Με τον σύζυγό μου θέλαμε να μεγαλώσουμε ένα παιδί σίγουρο για τον εαυτό του και όχι εξαρτημένο από την οικονομική άνεση ή μη της οικογένειας. Δεν θέλαμε να νιώθει εγκλωβισμένο αλλά να συμμετέχει σε κάθε διαδικασία του σπιτιού. Δεν είχαμε καθόλου τη λογική να του πάρουμε παιχνίδια ή να του δώσουμε γλυκά για να τον καλοπιάσουμε. Παρότι εργαζόμασταν αρκετές ώρες καθημερινά, δεν ακολουθήσαμε ποτέ αυτή την τακτική επειδή νιώθαμε τύψεις», εξηγεί η μητέρα του Μιχάλη και της ενάμισι έτους Νιόβης. Γι' αυτό, άλλωστε, και ο 5χρονος Μιχάλης δεν απαιτεί να του αγοράζουν δώρα, ούτε συμπεριφέρεται κτητικά ή επιθετικά.
Γονείς, πατήστε... πόδι
Οι ειδικοί είναι κατηγορηματικοί: οι γονείς θα πρέπει να σταματήσουν να ανταποκρίνονται στις αυταρχικές εντολές του παιδιού. Πρέπει, άλλωστε, να μάθει ότι δεν είναι κανενός αφεντικό. «Πρέπει να αντιμετωπίσουν τον φόβο τους για την αντίδραση του παιδιού όταν του αφαιρέσουν τον έλεγχο. Οσο φοβούνται το παιδί, αυτό αποκτά όλο και μεγαλύτερο έλεγχο. Δεν πρέπει να διαπραγματεύονται με το αυταρχικό παιδί για τα πάντα. Ασφαλώς και πρέπει να είναι δίκαιοι οι γονείς αλλά είναι σημαντικό να έχουν αυτοί τον έλεγχο της οικογένειας. Θα πρέπει επίσης να καθιερώσουν ένα σύστημα ανταμοιβής / τιμωρίας που θα επιβραβεύει τις αποδεκτές συμπεριφορές του παιδιού και θα τιμωρεί τις μη αποδεκτές. Η τιμωρία, βέβαια, θα πρέπει να είναι άμεση, ξεκάθαρη αλλά όχι πολύ αυστηρή. Απειλές για υπερβολικές τιμωρίες ή η επιβολή τους έχουν αντίθετα αποτελέσματα», υπογραμμίζει η κυρία Θεοφίλη.
Πόσο άλλαξαν
Το παιδί του σήμερα είναι αυταρχικό, απαιτητικό, κτητικό. Αντίθετα, το παιδί της δεκαετίας του '80 ήταν, σύμφωνα με τους κοινωνιολόγους, περισσότερο ελεύθερο. «Από τη δεκαετία του '80 είχε αρχίσει να εμφανίζεται το φαινόμενο του παιδιού-βασιλιά, και αυτό γιατί είχε ξεκινήσει η ελληνική οικογένεια να μειώνεται σε μέγεθος», επισημαίνει η κοινωνιολόγος, ερευνήτρια του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, Λάουρα Μαράτου Αλιμπράντη. Συμπληρώνει δε ότι οι γονείς πριν από 30 χρόνια ήταν πιο ελαστικοί, είχαν περισσότερο ελεύθερο χρόνο που τον αφιέρωναν στα παιδιά τους, «πράγμα που σήμερα εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να γίνει, αφού το άγχος της επιβίωσης έχει κάνει τους γονείς να εργάζονται πολύ, να έχουν ελάχιστο χρόνο για τα παιδιά, γεγονός που σε ορισμένους δημιουργεί τύψεις, με αποτέλεσμα να του δίνουν πολλά υλικά αγαθά».
Άρθρο: Εύη Σαλτού
Το διαβάσαμε εδώ